SENKRON JENERATÖR KISACA NEDİR?
Jeneratörler, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren elektrik makinalarıdır. Jeneratörler stator ve rotor olmak üzere iki ana kısımdan oluşurlar.
Senkron jeneratörlerin rotorları silisli sacların paketlenmesi sonucu oluşur. Düşük devirli senkron jeneratörlerin rotorları yatay veya dik konumda olabilirken yüksek devirlilerin rotorları yalnız yatay konumda olur. Sabit mıknatıs kutupları oluşturmak için rotor üzerinde uyartım sargıları bulunur. Bu sargılara döner bilezikler yardımıyla doğru akım uygulanır. Uyarım bu şekilde gerçekleşir. Stator sargılarının bulunduğu oyuklar da yine silisli sacların paketlenmesi ile oluşur. Senkron jeneratöre gelen doğru akım alternatif akıma dönütürülerek stator sargılarından dışarı alınır.
Senkron jeneratörlerin çalışma prensipleri, sabit bir mıknatıs içinde dönen bir iletkende indüksiyon yolu ile E.M.K. indüklemeye dayanır. Böylece akım geçen iletkende manyetik alan oluşur (Oersted Prensibi).
Uyarı akımı ile jeneratörün uç gerilimi doğru orantılı bir artış gösterir. Taki jeneratör kutupları doyuma ulaşana kadar. Doyuma ulaştıktan sonra akım artsa dahi gerilim değeri sabit kalır. Benzer şekilde uyarı akımı azaldıkça uç gerilim değeri de azalır fakat akım sıfır amper olduğunda, voltmetre ana kutup sargılarından bir gerilim değeri ölçer. Bu gerilime Remesans Gerilimi denmektedir. Büyük güçlü jeneratörler çalışmıyor olsa bile kutup sargıları üzerinde herhangi bir müdahale gerçekleşecekse dokunmadan önce sargılarda birikmiş olan yük topraklama yapılarak boşaltılmalıdır.
Kaynak: Öğr. Gör. Erdal TURGUT, Öğr. Gör. Korkmaz SELÇUK; Elektrik Enerjisi Üretimi, İletimi ve Dağıtımı, Ankara, 2011.
